Przegląd chorób zakaźnych w Polsce 2022 – stan obecny i prognozy. Wpływ migracji na epidemiologię

prof. Iwona Paradowska-Stankiewicz, kierownik Pracowni Epidemiologii Chorób Zwalczanych Drogą Szczepień w Zakładzie Epidemiologii Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego - PZH, zastępca kierownika Zakładu Epidemiologii, krajowy konsultant w dziedzinie epidemiologii

Monitorowanie zapadalności na choroby zakaźne pokazuje od r.1950 ogólny spadek zachorowań z wzrostami co kilka lat. Szczególnie dobrze kontrolowane - dzięki szczepieniom - są polio, tężec i błonica. W latach 2010-2022 najwięcej zachorowań odnotowano na krztusiec i odrę.

Rozwiązania, stosowane podczas pandemii COVID-19, jak dystans społeczny, noszenie maseczek czy dezynfekcja, znacznie zmniejszyły w r. 2021 liczbę zakażeń zwłaszcza grypą, krztuścem i ospą wietrzną. Obecny stopniowy jej wzrost to efekt normalizacji życia społecznego. Nie nastąpiło natomiast radykalne pogorszenie sytuacji epidemiologicznej w związku z napływem imigrantów.

Krztusiec - zagrożenie i profilaktyka na każdym etapie życia

prof. dr hab. n. med. Aneta Nitsch-Osuch, kierownik Zakładu Medycyny Społecznej i Zdrowia Publicznego, konsultant wojewódzki w dziedzinie epidemiologii, ekspert EPAG, RAISE, OPZG

Krztusiec to jedna z najbardziej zaraźliwych chorób. Ostatni szczyt zachorowań obserwowano w r. 2016, a obecny spadek ich liczby należy zawdzięczać restrykcjom związanym z pandemią. Przed krztuścem chronią szczepienia, jednak uzyskana w ten sposób odporność po kilku latach wygasa.

Choroba jest szczególnie groźna dla noworodków i niemowląt, dlatego dobre rozwiązanie stanowi przyjęcie szczepionki przez kobietę w ciąży, co zapewnia ochronę jej i dziecku. Na krztusiec mogą zachorować osoby w każdym wieku i zawsze jego przebieg jest uciążliwy. Powoduje też wiele różnego rodzaju powikłań, zwłaszcza u osób starszych.

Grypa a COVID-19 – koegzystencja czy rywalizacja?

dr hab. n. med. Ernest Kuchar, Kierownik Kliniki Pediatrii z Oddziałem Obserwacyjnym WUM, prezes Polskiego Towarzystwa Wakcynologii, członek Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych, ekspert RAISE i OPZG

Działania przeciwepidemiczne, związane z COVID-19, przyczyniły się do znacznego spadku liczby zachorowań na grypę na całym świecie. Niemniej zagrożenie tą chorobą nie minęło, co można wnioskować ze znacznej liczby przypadków grypy na półkuli południowej w bieżącym roku.

Objawy zakażeń, spowodowanych przez oba wirusy, mogą być podobne, co utrudnia ich różnicowanie. Decyduje o nim wynik testu. Co istotne, przebieg każdej z tych chorób można złagodzić, a tym samym poprawić rokowania, przyjmując szczepionkę – najprościej jednocześnie przeciwko obu.

Postępy w profilaktyce i leczeniu zakażonych HIV

prof. dr hab. n. med. Brygida Knysz, kierownik Katedry i Klinika Chorób Zakaźnych, Chorób Wątroby i Nabytych Niedoborów Odpornościowych we Wrocławiu, członek Zarządu Polskiego Towarzystwa Naukowego AIDS

Stopniowy rozwój terapii antyretrowirusowej zaowocował w r. 1996 uzyskaniem kontroli nad wirusem HIV. Odtąd trwają starania o uproszczenie uciążliwej dla pacjentów terapii. Obecnie dostępny jest już długodziałający lek, podawany co dwa miesiące domięśniowo. Warunkiem skuteczności terapii jest jak najszybsze jej rozpoczęcie.

Leki antyretrowirusowe mają też zastosowanie w profilaktyce przed- i poekspozycyjnej. Z nadzieją można oczekiwać wyników badań, prowadzonych nad możliwościami całkowitego wyleczenia za pomocą tzw. nożyc molekularnych – byłby to ogromny przełom w terapii zakażeń HIV.

COVID-19

dr n. med. Grażyna Cholewińska, ordynator oraz dyrektor ds. Medycznych w Wojewódzkim Szpitalu Zakaźnym w Warszawie, konsultant wojewódzki w dziedzinie chorób zakaźnych

Pandemia COVID-19 stanowiła największy kryzys zdrowia publicznego w ciągu ostatnich 100 lat. Niestety, nie skończyła się jeszcze, w Polsce trwa jej piąta fala, a o rzeczywistej liczbie zachorowań trudno mówić w sytuacji znikomej liczby wykonywanych testów. A pod względem wyszczepialności jesteśmy w końcówce Unii Europejskiej.

Skutki pandemii to przede wszystkim tzw. dług zdrowotny, spowodowany ograniczeniem dostępu do opieki medycznej, nadumieralność, wzrost otyłości i negatywny wpływ na psychikę wielu osób. Do pozytywów można zaliczyć chyba jedynie wymuszony przez sytuację rozwój cyfryzacji w medycynie.

Diagnostyka i leczenie WZW C 2022

prof. dr hab. n. med. Krzysztof Tomasiewicz, Klinika Chorób Zakaźnych, Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 1 w Lublinie

Współczesna medycyna, również w Polsce, dysponuje prostymi i skutecznymi możliwościami leczenia WZW C. Pozwalają one na całkowitą eliminację wirusa z organizmu. Dla polskich pacjentów leczenie to jest bezpłatne. Dostępne są też nowe, nieinwazyjne metody oceny włóknienia wątroby.

Tymczasem, według światowych prognoz, oczekiwany jest szczyt liczby następstw zakażeń HCV, jak marskość wątroby czy jej nowotwór. Leczenie pozwoli w przyszłości uniknąć tych, a także innych, niezwiązanych z wątrobą, powikłań. Aby jednak je podjąć, należy mieć świadomość, że jest się zakażonym.

Nadzór epidemiologiczny nad przypadkami zakażeń MPXV w Polsce

Izabela Kucharska, Zastępca Głównego Inspektora Sanitarnego

Zakażenie małpią ospą to choroba odzwierzęca, przenoszona przez gryzonie. Transmisja odbywa się też między ludźmi. W r. 2022 choroba trafiła do Europy, w tym również do Polski. W naszym kraju zgłoszono dotąd 329 przypadków, jednak 118 z nich wykluczono.

Po okresie wakacyjnym liczba przypadków znacznie zmalała, jednak są one ciągle monitorowane, do czego w Polsce stworzono warunki legislacyjne. Przeciwko MPXV istnieje również szczepionka.

Zakażenia RSV - konsekwencje dla pacjentów i systemu ochrony zdrowia – perspektywa pediatry

dr hab. n. med. Joanna Stryczyńska-Kazubska, kierownik Oddziału Dzieci Starszych - Specjalistyczny Zespół Opieki Zdrowotnej nad Matką i Dzieckiem w Poznaniu, I Poradnia Konsultacyjna d/s Szczepień Ochronnych

RSV to wirus sezonowy, odpowiedzialny za 2/3 ostrych infekcji dróg oddechowych u dzieci, w tym zapalenia oskrzelików i płuc. Jest groźny przede wszystkim dla noworodków i osób w wieku podeszłym. Stanowi główną przyczynę hospitalizacji niemowląt.

Do czynników ryzyka ciężkiego przebiegu choroby należy m.in. wcześniactwo, wady serca, krótki okres karmienia piersią, uczęszczanie do żłobka i narażenie na bierne palenie. Nie istnieją leki przyczynowe dla RSV, nie ma też szczepionki, a jedynie dla dzieci z grup ryzyka dostępna jest profilaktyka za pomocą przeciwciała monoklonalnego.