2022 - Medycyna oparta na faktach: epidemiologia chorób wirusowych, mutacje i nowe wirusy - prof. Iwona Paradowska-Stankiewicz, Kierownik Pracowni Epidemiologii Chorób Zwalczanych Drogą Szczepień w Zakładzie Epidemiologii Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego - PZH, zastępca kierownika Zakładu Epidemiologii, krajowy konsultant w dziedzinie epidemiologii:

Wirusy, w tym także SARS-CoV-2, charakteryzuje duża zmienność. Powstają nowe ich mutacje, dające często efekt w postaci pandemii. Zakażenie poszczególnymi mutacjami daje coraz to inne objawy kliniczne. I tak np. wariant omikron różnił się od wariantów alfa i delta większą transmisyjnością, ale też lżejszym przebiegiem infekcji.

Zwalczanie pandemii opiera się na wykrywaniu źródeł zakażenia i przecinaniu dróg jego szerzenia. Kolejne działanie to zwiększenie odporności populacji – do tego służą szczepienia ochronne. Należy też pamiętać, że SARS-CoV-2 nie jest jedynym wirusem obecnym w Polsce. Wirus grypy również może w przyszłości wytworzyć mutacje, powodujące pandemię.

Zdrowie publiczne w aktualnej sytuacji - prof. Jarosław Pinkas, konsultant krajowy w dziedzinie zdrowia publicznego, dyrektor Szkoły Zdrowia Publicznego CMKP, kierownik projektu Gospostrateg/MedFake, finansowanego ze środków NCBR:

Trudno mówić o pozytywnych skutkach pandemii, niemniej bez wątpienia przyniosła ona rozwój naukowy. Od stycznia 2020 r. codziennie na świecie powstaje średnio 325 publikacji o COVID-19. Niewątpliwie wirus zostanie z nami na długo, prawdopodobnie konieczne będzie przyjmowanie kolejnych dawek szczepionki.

Dziś problem stanowią powikłania po zakażeniu, które pojawiają się niekiedy nawet wówczas, gdy miało ono lekki przebieg. Kolejnym wyzwaniem, z którym trzeba się zmierzyć, jest walka z dezinformacją medyczną, zwłaszcza na temat szczepień. Zupełnie nowe kwestie przed zdrowiem publicznym stawiają uchodźcy – mogą to być choroby zakaźne i przewlekłe oraz skutki traumy.

Polityka szczepień 2022 - Jakub Szulc, ekspert ochrony zdrowia:

Szczepienia ochronne stanowią najbardziej efektywną ekonomicznie interwencję medyczną. Jednak obecne rozwiązania regulacyjne i organizacyjne w Polsce nie zapewniają tej efektywności w pełni. Przede wszystkim dlatego, że nie zostały określone priorytety rozszerzania systemu szczepień.

Wprowadzane obecnie jego rozszerzenia nie są powiązane z zapewnieniem środków finansowych niezbędnych do realizacji szczepień. W przetargach w tym obszarze nie są powszechnie stosowane kryteria oparte na EBM, a najczęściej cenowe. Szczepienia są albo w pełni refundowane, albo w całości finansowane przez pacjenta – brak rozwiązań pośrednich.

Choroby zakaźne w sytuacjach kryzysowych. Zakażenia HIV w trakcie wojny - dr hab. n. med. Monika Bociąga-Jasik, Klinika Chorób Zakaźnych i Tropikalnych, Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum:

Sytuacja kryzysowa to niezwykle sprzyjający czas dla rozwoju chorób przewlekłych. Powodują to takie czynniki, jak utrudniony dostęp do systemu ochrony zdrowia i szczepień, migracja. Dotyczy to również zakażeń wirusem HIV. Choć ten obszar można uznać za triumf nauki dzięki opracowaniu skutecznych terapii, to jednak do sukcesu terapii potrzebne jest rozpoznanie zakażenia.

Warunki wojenne tym bardziej mogą takie rozpoznanie opóźnić, a także doprowadzić do przerwania ciągłości leczenia, jeśli ktoś je już rozpoczął. Te problemy mogą szczególnie dotyczyć przybyszów z Ukrainy, w tym także kobiet i dzieci.

„Wychodzenie z choroby” i rekonwalescencja po Covid-19 i chorobach wirusowych - dr n. med. Grażyna Cholewińska, ordynator oraz dyrektor ds. medycznych w Wojewódzkim Szpitalu Zakaźnym w Warszawie, konsultant wojewódzki w dziedzinie chorób zakaźnych:

Niektóre wirusy – HIV, HCV, HBV, HPV czy EBV – mają potencjał onkogenny. Na szczęście istnieją narzędzia, które pozwalają pozbyć się zagrożenia. W przypadku HBV najskuteczniejsza jest szczepionka, natomiast HCV od r.2015 można całkowicie wyeliminować. Nie jest to możliwe w leczeniu HIV, terapia zapewnia jednak kontrolę nad wirusem.

Z kolei w przypadku SARS-CoV-2 występuje zjawisko tzw. „long covid”, a więc odległych w czasie skutków zdrowotnych, najczęściej ze strony układu oddechowego i sercowo-naczyniowego. Objawy trwające dłużej niż trzy miesiące są wskazaniem do szerszej diagnostyki. Niestety, od 1 kwietnia br. nie istnieje już rehabilitacja pocovidowa.

Dynamika zagrożeń epidemiologicznych w latach 2019-2022 - prof. hab. n. med. Magdalena Marczyńska, Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie:

Każda sytuacja kryzysowa niesie zagrożenie epidemiczne, choćby ze względu na przemieszczanie się dużych grup ludności, utrudnienie dostępu do świadczeń zdrowotnych, przebywanie w niekorzystnych dla zdrowia warunkach. Dochodzi do tego także stres pourazowy u wielu osób.

Wobec napływu uchodźców z Ukrainy należy liczyć się z niebezpieczeństwem wystąpienia czy też nasilenia się chorób zakaźnych ze względu na mniejszą w tym kraju niż w Polsce wyszczepialność. Monitorować trzeba zwłaszcza poliomyelitis, odrę, zakażenia COVID, HIV, gruźlicę. Czy polski system ochrony zdrowia sprosta tej sytuacji?

Debata

prof. Iwona Paradowska-Stankiewicz, Kierownik Pracowni Epidemiologii Chorób Zwalczanych Drogą Szczepień w Zakładzie Epidemiologii Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego - PZH, zastępca kierownika Zakładu Epidemiologii, krajowy konsultant w dziedzinie epidemiologii

prof. Jarosław Pinkas, konsultant krajowy w dziedzinie zdrowia publicznego, dyrektor Szkoły Zdrowia Publicznego CMKP, kierownik projektu Gospostrateg/MedFake, finansowanego ze środków NCBR: